Leire eta Hamid itsasontzi berean

Adi, Iruñeko euskal marinelok: eser zaitezte,
ariketa bat egitera goaz eta.
Iruñerrian gaude baina…
Altxa daitezela beste nonbait jaio direnak.
Altxa daitezela orain hemendik kanpo ikasi edo lan egin izan dutenak.
Altxa daitezela orain inoiz beste norabait joan direnak.
Inor geratu al da aulkian? (…) Eser zaitezte, marinelok. Abia gaitezen.

Olatu faltsuei kasu egin. Zenbait hedabidek “etorkinen fenomenoa = arazoa” ustezko errealitatea aurkeztu nahi digute. Guri lekuz aldatzeko beharra ez zaigu batere arrotza: euskal jatorriko lagunak Euskal Herriko biztanleak baino gehiago dira eta hona etorritakoak ere ugari. Eta hortaz ongi dakigu gizarteari “immigrazioa = aukera + erronka” ekuazioa dagokiola.
Aingura jaso beldurrik gabe. Bizikide berriak ez dira besterik gabe euskal kulturara etorriko. Bizitza duina lortu besterik nahi ez duten langileon egoerara hurbildu beharrean gaude. Gizarte desorekatu batean, haien kezkak, nahiak eta ohiturak ezagutu ezean, nekez lortuko dugu beste ezer transmititzea eta denon arteko integrazioa. Eta hasteko, aurreiritziak itsas hondora bota!
Begi bakarreko piratak. Europa gotorleku bilakatu eta gure herria mugez josi diguten pirata maltzurrek Euskara muga dela esatera ausartu dira. Bada, gu etorkinekiko harremanetan Euskara lokarri garrantzitsua dela erakustera goaz: erdaldun askorentzat, etorri diren gizartekideak kaletik doazen aurpegi ilunak baino ez dira. Guk, ordea, harremanetarako aukera ikusten dugu hor eta eguneroko trukean euskara funtsezko eskaintza izanen da.
Itsaso mugagabean zehar. Kultura ez da kode itxia, etengabe garatzen den prozesua baita. Etorri diren pertsonek ez dute kultura mugatua ekarri, bizitzarekin batera aldatuz doazen ezaugarriak eta jokamoldeak baizik. Hemengo ohiturak ere ez dira antzinakoak bezalakoak, eta ekuadortar, arabiar edota senegaldar jatorriko euskaldunek egingo duten musikak eta literaturak euskal kultura aberastu eta biziberrituko dute.
Belak zabalik!. Hor dugu erronka: harrera funtzioa ezin dugu erdara hutsez ari diren egituren esku utzi. Zer egin? Euskararen presentzia gizarteratzeko ahaleginak berrindartu; norberak ezagutzen dituen immigratuekin hitz egiten saiatu; kalean, lantegietan eta eskoletan kultura artekotasuna garatzeko guneak eraiki; Euskara etorkinei doan irakasteko esperientziak garatu… Honetan, euskalgintzak gainerako gizarte eragileekin aritu behar du.
Ez iezadazu atzerritar deitu. Denok itsasontzi berean gaude. Portu desberdinetatik abiatu arren, itsaso zakarrak elkarrekin jarri gaitu. Aprobetxa dezagun aukera eta guztion indarraz baliatu gaitezen. Ziur gaude itsasoko jainko handiustekoek ez dutela ontzia hondoratzerik lortuko.
Lehorrean zein itsasoan betiko geratu eta inoiz ezagutuko ez ditugun herritarren omenez.



ZENBAT BURU… Sagrario Aleman

Azken urteotan munduko hainbat txokotatik heldutako jende mordoa hurbil-tzen ari zaigu Iruñera bizitza baldintza hobeen bila. Errealitate horri erreparatuta eta lagun horiek euskal kulturaren berri eta bereziki euskara ikasteko aukera izan dezaten, Arturo Campion euskaltegiak haiei zuzendutako eskain-tza berezi bat martxan jarri zuen iaz. Ekimen honetaz solastu gara Sagrario Aleman, IKAko Arturo Campion euskaltegiko koordinatzailearekin.

Zertan datza iaz abian jarri zenuten esperientzia berria?
Kezkatu ginen kanpotik etortzen zen jendeari hemengo errealitate bakar bat erakusten zitzaiela ohartu ginenean. Lagun hauen egoera horren latza denez, ez dira jabetzen hemen bigarren hizkuntza bat ere badela eta zaila da haiengana heltzea. Lana aldetik ikusten genuen kanpotik heltzen zen jende hori euskaldundu behar zela, baina hemen euskaraz ez zekien jendea ere hortxe zegoela.
Garbi izan genuen hasieratik zerotik hasi behar zutela eta bertzalde, pentsa-tzen genuen eskaintza honen bidez aukera eman behar geniela hemengo jendearekin harremanetan sartzeko. Horregatik pentsatu genuen ez zela aproposa haiendako bereziki talde berri bat sortzea, baizik eta normalean guk eskaintzen ditugun taldeetan sartzea. Dena dela, eta haien baldintza kaxkarrak ezagututa (langabezia, etxebizitza bilatu beharra, paperak legeztatu, e.a.), erabaki genuen guk ematen ahal genien erraztasuna ikastaroak dohainik ematea zela.

Zer urrats eman zenituzten? Iruñerriko elkarteren batera jo al zenuten?
Bagenekin ikastolako zenbait jendek zerbait egin nahi zuela eta Sortzenekoek ere D eredua dela eta zenbait kontaktu bazituztela. Sortzenekoek hainbat elkarteren helbideak pasa zizkiguten eta horiekin harremanetan jartzen hasi ginen, baina zailtasun handiak izan genituen haiekin hitz egin ahal izateko. Dena dela, zenbait etorkinek garbi erran ziguten hasieratik elkarte horiek zenbait kasutan bizi askorik ez zutela. Jendea hurbiltzen dela hasieran paperak egiteko eta laguntza jasotzeko, baina denborak aurrera egin ahala ez dela gehiago joaten. Lanaren arabera mugitzen direnez zaila da haiengana iristea.

Zer nolako erantzuna jaso zenuten?
Beno, egia erran bakar batzuk hurbildu ziren izena ematera eta orduan antolatuta genituen taldetan sartu ziren. Kamerungo bat etorri zitzaigun, esaterako, bertako bost hizkuntza menpera-tzen zituena, eta horiez gain ingelesa, alemana eta gaztelera piska bat. Ez zuen euskararen erreferentziarik, baina hizkuntza mordoa bazekienez abantaila zuen hemengo ikasleen aldean. Iruñean aritu zen bolada batez, baina lana atera zitzaion Katalunian eta alde egin behar izan zuen. Hegoameriketako zenbait lagun ere egon ziren, kurtsoren bat egin zuten, baina lan kontuengatik ere alde egin behar izan zuten.

Gurera heldutako lagun horiei euskal kultura eta hizkuntzaren berri emateaz gain, hemengo jendearentzat ere onuragarria dela uste al duzue?
Bai, jakina. Guk ekimen hau martxan jarri genuenean, zerbitzu bat eskaintzen genien kanpotik etorritako lagun hauei, baina aldi berean hemengo jendearen-tzako adibide gisa jartzen genituen nolabait. Pertsona hauek beste kultura bat ezagutzeko egiten duten ahalegina azpimarratu nahi izan dugu; askotan guk geuk ere egiten ez duguna. Taldeko gainerakoengan akuilu bezala egin zezaketela ere ikusi genuen.

Euskalgintzan lanean ari garen hainbat talderentzat akaso gai honi behar bezala heldu eta elkarlanean hasteko ordua iritsi zaigula uste al duzu?
Elkarlan horren bidez kanpotik datozen talde horiengana nola iritsi, zer bitarteko erabili aztertu beharko genuke lehenik eta behin; auskalo zer kanpainaren bidez, baina hemen bestelako kultura bat badela ezagutarazi behar zaie. Hortik aitzina ikusiko dugu haien aldetik zer interesa dagoen. Lan hori egiten ez dugun bitartean, hau da, heltzen diren errealitatean kokatzen ez baditugu, ezinen diegu eskatu gure hizkuntza ikas dezatela.

Horrelako ekimenik ezagutu al duzue beste inon?
Bai, Zarautzen eta beste nonbaiten egin izan dituzte, baina oker ez banago uste dut kasu horietan talde bereziak egin dituztela etorkinentzat bereziki. Gure irudikoz interesgarriagoa da beste taldeetan integratzea, guztientzako aberasgarria izan dadin. Etorkinek eurek ere ez dute haien burua aparte ikusi behar.

Ikasturte honi begira zer asmo dituzue?
Antzeko zerbait egiteko asmoa dugu, baina une honetan denbora behar dugu berriro haiekin harremanetan jartzeko; elkarteekin bildu eta eskaintza berbera egin ea aurtengoan zenbat jende hurbil-tzen den. Poliki poliki elkarte horiek hobe ezagutzen gaituzten neurrian, informazioa errazago helarazteko aukera izanen dugu.

Momentuz ikasle kopurua txikia da eta eskaintza dohainekoa. Ikasle kopurua dexente igoko balitz nola aurre eginen zeniokete egungo baldintzei?

Bagenekien jendea ez zela trumilka etorriko eta horri aurre egin geniezaioke-ela. Jende dexente hurbilduko balitz, garbi dago egungo planteamendu ekonomikoa bertze modu batera egin beharko genukeela. Finantzatzeko bide berriak bilatu beharko genituzke, baina momentuz ez dugu horrelakorik aurre-ikusten.