Aurten, Gianni Rodariren jaiotzaren 100. urtemuga ospatzen ari da mundu osoan. Gianni Rodari irakaslea, pedagogoa eta idazle aski ezaguna da, baita Euskal Herrian ere, dagoeneko bere 10 liburu euskarara itzuli baitira. Euskaratu zaion azken liburua hauxe dugu, Istorioen Zooa. Riva Giacomo umetxoak bere lagunarekin, Rikardorekin, abentura bat bizi nahi du, eta horretarako hiriko zooan ezkutatzen dira, bertan gaua pasatzeko asmoz. Gautu bezain pronto, Jumbo elefantea ezagutuko dute eta, bere eskuetatik, edo hobeki esan, bere tronpa gidari izanik, hainbat animaliaren istorioetan murgilduko dira. Maite Mutuberriak iduri ederrak ipini dizkie istorioei, liburua askoz ere erakargarriago bilakatuz.
Aurten, Gianni Rodariren jaiotzaren 100. urtemuga ospatzen ari da mundu osoan. Gianni Rodari irakaslea, pedagogoa eta idazle aski ezaguna da, baita Euskal Herrian ere, dagoeneko bere 10 liburu euskarara itzuli baitira. Euskaratu zaion azken liburua hauxe dugu, Istorioen Zooa. Riva Giacomo umetxoak bere lagunarekin, Rikardorekin, abentura bat bizi nahi du, eta horretarako hiriko zooan ezkutatzen dira, bertan gaua pasatzeko asmoz. Gautu bezain pronto, Jumbo elefantea ezagutuko dute eta, bere eskuetatik, edo hobeki esan, bere tronpa gidari izanik, hainbat animaliaren istorioetan murgilduko dira. Maite Mutuberriak iduri ederrak ipini dizkie istorioei, liburua askoz ere erakargarriago bilakatuz.
«Ilargiaren adarrak. Handik zintzilik abarrak. Gogoangarriak dira zure bi begi nabarrak»
Gabriel Aresti
Izanak Aitor Etxarte Berezibar hil zen egunean Berriako akziodun txiki bat zen, Karrikiriko bazkidea, Katakrakeko mailegatzailea, La Deskomunaleko lehenengo kidea, Euskalerria Irratiko eta Argiako harpidea, ELAko afiliatua. Merced karrikako etxean jaso eta irakurtzen zituen Jakin, Viento Sur, Goiena, Alda, La Directa, Le Monde Diplomatique, Gara eta Berria. Behatzen zuen ezagutzen ez zuen hizkuntza bateko fanzine libertario bat ala bere antipodetan zegoen publikazio erlijioso bat.
Guk Iruñeko Alde Zaharreko bi karrika ikusten genituen tokian Aitorrek Dekumanoa eta Kardoa zegoela erakutsi zigun. Jende xehea xehatu duen hiri grisean Aitorrek aurkeztu zizkigun jada bizi ez diren ijitoak eta beren bizitzak, pilotariak, gaseosa fabrikatxoak, arrandegiak eta heroinaren sarraskia. Guk eraikin bat ikusten genuen eta Aitorrek New Yorkeko eraikin baten kopia aurkezten zigun Orreaga etorbidean.
Adreilu gorri batzuk zeuden tokian Aitorrek Victor Eusa faxista seinalatzen zuen: okerbideak badakielako izenez eta oinordez, nahiz eta seme eta bilobek atorrak aldatu. Ez zuen bere bizitzaren kronika idatzi. Baina badakigu Eusko Basterrako kide izan zela, euskarazko mezetara zeramala Pilarrek Emilianorekin haurtzaroan, Lanbide eskolan eskulturan eta pinturan ibili zela Kokerekin,
izan zela Liga Komunista Iraultzaileko militantea, izan zela langile klaseko ikaslea Iruñean eta Bartzelonan, sortu zituztela Iruñeko udal ikastolak, sortu eta mantendu zuela Karrikiri (bere bigarren etxea), badakigu Richardekin joan zela Lizarraldera astearte buruzuri batean eskola txiki bat D eredura pasa zedin gurasoekin biltzera, badakigu egon zela NIZEn, gentrifikazioaren kontrako Alde Zaharrean Bizin, Nafarroako Eskola Kontseiluan eta azken hilabeteetan Eusko Ikaskuntzan. Tobaritx bat baino tobaritxago bizitza baten fideltasuna ahulen duintasunaren bila. Kideak bilatzen zituen eta bere eskuekin ahal zuenean laguntzen zuen: inbentario bat ala txokolatea egiten Xabier karrikan, horma bat pintatzen kale Nagusian, liburu bat zuzentzen, dokumentu bat lortzen.
Esnobismoaren kontra. Jakituria mespretxatzen dutenen kontra. Elkartzeko tokiak eraikitzen dituztenen aldamenean. Parte hartzen zuen talde eta erakundeen mugekin kritiko. Oso kritiko izan eta ezer gutxi egiten dutenen intimoki etsai. Urrun zuenaz ere ikasteko prest. Bere buruaren eta ingurukoen sektakeriaren aurka, posibilismoaren pesimismotik eta ezinezkoa den iraultzaren optimismoarekin. Kristauak miresten zituen ateoa, publikoaren eraikitzailea eta kontzertatuetatik ikasi behar zenari adi.
Izenak Rodtxenko, Gloria Anzaldua, Lisa Randall, Ramón Andrés, Gabriel Aresti, Rosa Luxemburg, Arrasate, Gatzaga, Atarrabia, Bartzelonan Sants, Torres, Eskozia, Berlin, Venezia, Baiona, Paris, Bilbo, Hendaia, Garazi: izenei lotutako gizon bat zen. Bizitza bat fidel jakintzari, lanari, elkarlanari, parte hartu zuen erakundeei. Eskuak, bihotzak eta buruak bat egiten duten tokian: sentitu, pentsatu, ekin. Aitor gidari Oñatiko gaztetxeak antolatutako hitzaldi batera laguntzen, Aitor gidari ordu txikitan lowcost konpainia baten hegaldiak uzten zaituen ezleku batera bila, Aitor presente eta gogoz ia inor joan ez den liburu aurkezpen batean, Aitor Anoetako Belodromoan Negu Gorriaken azken kontzertuan, Aitor Euskadiko orkestraren atsedenaldian, Aitor Lesakan Manu Chao entzuten Euskaldunon egunkaria itxi berritan. Bizitza ospatzen diskrezioz. Arbasoak beti ahoan.
Bere eskola ez zen lau hormatan kabitzen: museoetara oporretan, parkeetara botanikan, Iruñeko galeria batera ostiral iluntzean, lau katu batzen diren manifestazio batera euripean, bere amandreen bixitara Arrasate eta Hendaiara.
Aitor: Ziargiren fan handiena. Aitor: Begoñaren defendazailerik suharrena. Pilar Berezibar Galdos eta Emiliano Etxarte Aginagaren semea. Esango dugu bestela. Baina ez. Aitor Etxarte Berezibar ez dago hemen. Ez dago gurekin eta ez dago inon. Hori zen hautatu zuen patua. Baina geratzen da egin zuena. Bere ikasle eta lankide ohietan, Iruñerriko euskaldunon kartografian, langile mugimenduaren saiakera eta porrotetan, josten saiatu zen hezkuntzako harremanetan, arazo bati soluzioa bilatu nahi zaion tokian. 36ko gerrako etxeko-andre galtzaile baten eta muntaia kateko prezisio mekanikari baten semea: Aitor Etxarte Berezibar.
Nor zen Aitor? Ez zen kaosa baizik eta ordena. Egiten zaila den zera erraza zen.
Atera berri da Nøgen taldearen Under Alt diskoa. Donostiako boskoteak argitaratu duen bigarren lan luzea da eta lehenengoan bezala (Liv Til Døden, 2018), honetan ere danierara jo dut izenburua jartzeko. Izan ere, Under Alt-ek itxuraren azpian dagoenari egiten dio erreferentzia, azalaratzen zailagoa denari. Diskoaren azalean agertzen den irudiak ere ildo hori jarraitzen du, Thomas Ibarrolaren argazkiaren eskutik. “Azkenean, azalean irudikatzen direlako ondoen denboraren orbanak”, dio taldeko kide den Markelek. Nahiz eta diskoaren sormen bidean pandemiak oztopoak jarri dizkien, beti argi izan omen dute diskoa 2020. urtean aterako zutela, taldearen oraingo egoeraren argazki baten antzera ikusten baitute. Nahiz eta kanta gehienak indie-folkaren barnean kokatzen diren, badira ere pop-rock indartsu baten influentzia dituztenak (Mila Aldiz kanta, adibidez).
Hala ere, entzuleari abestera bultzatzen dion melodiaz josita dago Under Alt, hori izanik taldeak duen ezaugarri berezienetako bat. Atzera begiratuz eta aurreko lanekin konparatuz, ez dute uste euren musikak bat-bateko aldaketarik izan duenik, eboluzio natural bat baizik. Abestietan agertzen diren hitzak idazterako garaian nahiago izan dute letra esplizituak alde batera utzi entzuleak bere interpretazioa egin dezan.
Usurbilen grabatu dute diskoa Haritz Harregiren eskutik, eta ondoren Bartzelonan Ultramarinosen masterizatu. Gainera, ez dira bakarrik egon grabaketetan, Borja Anton biolin jolearen, Maria Busto biolontxelo jolearen eta Julen Idigorasen sintetizatzaileen kolaborazioa izan baitute. Airaka zigilupean atera da diskoa.
Noiz bilakatzen da pertsona bat ikusezin? Zerk eragiten du gazte bat ikusezin izatea? Eta ikusezina baldin bada, nola sortu zaizkio ubeldu horiek? Ikusezina izateko boterea badu, zergatik bizi behar du beti beldurturik?
Eloy Morenok irabazi du bere lekutxoa gazte literaturan: idazteko grinak ultzatuta autoeditatu zuen bere lehenengo liburua (Gel boligrafo berdea) “best seller” bilakatu da, dagoeneko 200.000 ale baino gehiago saldu baititu. Horren ondoren beste zazpi liburu idatzi ditu, eta guztiek arrakasta handia lortu dute.
Ikusezina da euskaraz irakur dezakegun bere lehenengo obra. Bullying edo eskola-jazarpen kasu bat kontatzen digu: Eloy Morenok gaitasun bikaina erakusten du nerabe baten larruan jartzeko, eta gizartean askotan ikusten ez dugun arazo larri hori agerian uzteko. Gazte literatura izan arren, helduek ere irakurri behar lukete liburu hau, sikiera gazte mundua hobeki ulertzeko.
Webgune honek cookie-ak erabiltzen ditu zure nabigazioa errazteko, publizitatea erakusteko eta analisi estatistikoak egiteko. Nabigatzen jarraitzen baduzu, hauen erabilera onartzen duzula ulertuko dugu. Informazio gehiago nahi baduzu, kontsultatu Cookie PolitikaOnartu
Privacy & Cookies Policy
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
