Karrika 20. 1998ko abendua

Karrika 20. 1998ko abendua

Eta nik zer egin dezaket?


Zer diosta bizitzak hizkuntzaren gaian? Hementxe nabilela normal bizi nahian, ez jaio arren oso epoka lasaian suerte bat izan dut nik nere garaian:gonbidatu nautela euskararen jaian. (Jon Sarasua)

Orain dela gutxi, soziolinguistika ikastaroa bukatu dugu. Bertan egondako ikasle baten iritzia jarri nahi genuen galdera honi erantzuteko Karrika honetan eta niri egokitu zait.
Eta nik zer egin dezaket?
Galdera honi erantzuteko burura datorkidan lehen ideia sinesmena da, egiten duguna sinetsi eta sentitu. Zertan inbertitu gure denbora, gure bizitza? Sinesten ditugun gauzetan, honek indarra, kemena eta plazerra ematen baitizkigu.
Eta zertan sinesten dugu guk?
Sinesten dugu hizkuntzarik gabe ez dagoela hiztunik, hiztunik gabe hizkuntzarik ez dagoen bezala, ez bestela.
Sinesten dugu gure hizkuntz komunitatea eraikitzeko euskaradunok ez badugu eraikitzen inork ez duela eraikiko, ez bestela.
Sinesten dugu gure hizkuntz komunitatea eraikitzen dugun heinean beste komunitateen eraikuntzan lanean ari garela, ez bestela.
Sinesten dugu, nahi edo desio hau pentsamendu prozesu baten ondorioa dela, ez bestela.
Sinesten dugu gure denbora, gure bizitza horretan inbertitzea merezi duela.
Sinesten dugu norberaren aldaketak aldaketa orokorra dakarrela, ez bestela.
Gizartea gizakiok osatzen dugu, gizakiok egiten duguna, gizakiok garena da gizartea, ez bestela.
Eta nik zer egin dezaket?
Karrikirin sinesten dugu gauza asko egin dezakegula: Euskalduna izateko nahia bizitzaren esparru guztietara eramanez, hiztun osoa bilakatuz, eta edo erdal komunitatetik euskal komunitatera bidaiatuz; Karrikirin bidaia egiten hasiak
gara.

Karrika 19. 1998ko azaroa

Karrika 19. 1998ko azaroa

Dakienak badaki…

Halaxe hasi zen poeta behin batean, eta hark bazekien, jakin, zer esan nahi zuen, bai eta nora joan nahi zuen ere. Hark bezala, guk ere badakigu behar dugula jakin, nondik heldu garen eta nora goazen, non -edo zertan- gauden jakingo badugu.
Zeren eta hitz jokoaren atzean jakingarri zenbait ezkutatzen baita; eta jakin beharraren aurrean beste hainbat agertzen.
KARRIKIRI Soziolinguistika ikastaroa egin berri dugu hain zuzen ere, ez dakigunari bide egiteko eta dakiguna gogoratzeko, edota baztertzeko ere, behar denean.
Gutxi-asko, euskaldunok ez dakigu oso zehazki nora goazen, bai ordea nora joan nahi dugun.
Baina norbere bidean gabiltza sarri askotan, auzoaren norabideari erreparatu gabe. Guk gune hau -KARRIKIRI Elkartea- sortu dugu, guztion bideek bat egin dezaketen gunea.
Orain, elkarren bideak ezagutzea on litzateke; bakoitzak, euskaldun gisa, bere historia propioa duelako.
Soziolinguistika diogunean, hain juxtu ere, hizkuntzaren, Euskararen bideen -hots, geure bideen nondik-norakoak eta bide posible guztiak ezagutzea esan nahi dugu.
Horiek dira, gure ustez, aurrean dugun bideari ekiteko eman beharreko lehen pausuak: geure urratsen berri jakin, eta elkarrenak ikasi, non garen eta nora goazen jakingo badugu. Alegia, zenbat eta gehiago jakin emandako urratsez eta eman gabekoez, hainbat eta finkiago ibiliko gara elkarren ondoko bideetan barrena.
KARRIKIRIn zure berri jakiteko eta gurea -ikastaroko materiala…- zuri emateko irrikan gaude. Orain badakizu.

Karrika 18. 1998ko urria

Karrika 18. 1998ko urria

Ofizialtasuna


Faktore desberdin anitzek dute eragina normalizatu gabe dagoen hizkuntza baten bizitzan. Faktore hauek ezagunak badira ere, duten garrantzia ezezagunagoa da, edo -hobeki errateko- haien garrantzi maila nahasirik zaigu agertzen maiz. Honek oztopoen deuseztatzeko lehentasunetan tronpaturik ibiltzera garamatza. Bertze gisaz erranik, indarrak xahutzen egon gaitezke behar ez den tokian, honek dakarren higadurarekin.
Ofizialtasunaren kasua horietakoa delakoan gaude. Erran gabe doa, Euskarak ofiziala behar duela izan gure hirian –euskaldunen hiri buruzagia Joannes Etxeberri Sarakoak idatzi zuen bezala- eta horren alde eginen dugu beti KARRIKIRIn, baina kontuz ibiltzen bai baitakigu ofizialtasunak ez duela berez hizkuntza normalizatzen.
Hor dago, urrun gabe, Irlandaren adibidea. Errepublika sortu zenean oztopo legal guztiak desargertu ziren, berehalakoan lortu zuten ofizialtasuna, hala nola diru eta mota guztietako laguntzak… hala ere, ez zen aski izan hizkuntza berpizteko, ez eta haren bizi iraupena segurtatzeko ere.
Ofizialtasuna baino inportanteagoak ditugu motibazioa eta hizkuntza komunitatearen bizinahia, errate baterako, eta azken hauek zaintzeko, pizteko edo suspertzeko tresnak. Aipatu hauek guztiak ditugu langai KARRIKIRIn, eta epaileren batek Euskara ez dela ofiziala Iruñean erranik ere, guk lanean segituko dugu. Bai baita aski lan.

Karrika 17. 1998ko iraila

Karrika 17. 1998ko iraila

Euskaldunon hizkuntza komunitatea


Gizartea aztertzeko irizpide asko erabili ohi dira: adina, maila sozio-ekonomikoa, lanbidea, generoa… Hizkuntza, ordea, edozein giza ekintza egiteko erabiltzen dugun tresna izan arren, edo horrexegatik, hain zuzen, askotan ahaztuta, gelditzen da hizkuntza bat ala beste erabiltzea kategoria sozial nahikorik izanen ez balitz
bezala.
Historia, irabazleek idazten dutela maiz aipatu ohi da. Hizkuntza komunitateen arteko harremanen historia ere, komunitate handiek idazten dutela esan dezakegu. Agian horrexegatik, hizkuntza oso gutxitan agertzen zaigu pertsonen eta taldeen ezaugarri garrantzitsutzat. Hizkuntza handia dutenek hizkuntza aniztasuna ukatzen dute, nahiz eta ekologiak aldarrikatzen duen aniztasun biologikoa inork zalantzan jarri ez.
Hizkuntza minorizatu baten hiztunok jakin badakigu, aldiz, zein ezberdina den hizkuntza normalizatu batez edo hizkuntza minorizatu batez bizi nahi izatea. Guretzat, bai, hizkuntza ezaugarri egokia da gizartea aztertzerakoan. Hau da, euskaldunontzat euskaraz jakitea ezaugarri ezinbestekoa da euskal komunitateko partaide izateko. Komunitateko zenbait partaideren jarrerak, hizkuntza erabiltzea ala ez, horiek denak eztabaidarako baina ikerketa gehiegirik gabe, badakigu berezko komunitatea osatzen dugula, Bloomfield hizkuntzalari famatuak esan zuen bezala hizkuntza komunitatea hizkuntza bera erabiltzen duen giza taldea baita.
Gure hizkuntz-komunitatearen historia ez da xamurra izan, aurrera begira ere lan handia egin beharko dugu. Hala ere, Iruñean, Euskal Herriko beste leku askotan bezala, euskal hiztunek KARRIKIRIn badaukagu non elkartu eta non lan egin gure komunitatea indartzeko.

Karrika 16. 1998ko uztaila

Karrika 16. 1998ko uztaila

Iruñeko ferietan…


Bai, hor gabiltza (ia) guztiok zaldi, zezen, ardi,idi edo bildots, batzuek ardotan blai, besteak txanpainetan, edo ur-izerditan ere. Baina Euskaraz blai ere nahi genuke, eta sanferminetan, edozer ere dela medio, mihia dantzatzen trebeak bagara, eta urtean zehar baino gehiago elkartzen bagara lagun, adiskideekin, edo etsai eta aurkariekin ere, eta solasari aukera gehiago ematen badiogu, eman diezaiogun era berean Euskarari behar bezalako denbora. Jakinik, batetik, euskaldun askoren anfitrioi izan beharra dugula, eta, bestetik, gure arteko askok igual ikasturtean zehar egin dezaketen mintza praktika eskas dela, eta egun horiek aproposak direla irakaslearen belarri finari minik egin gabe mintzatzeko.
Tira, bada, jatortasun pixka batez jaietan ere behar duenari laguntza eta adorea eskain diezaizkiokegu, eta Euskal Herrietatik heldu direnei ere guztiz abegikor azaldu.
Baina, eta sanferminak ez direnean, zer? Hara, gu behintzat, honez gero konturatu bide zaretenez, saiatzen gara, gogotik saiatu ere, ardura eta zeregin horietan aurreratzen. Izan ere, festetan Euskaraz blai agertu bai baina, areago, hobe baikenuke, denbora eta egun guztietan, Euskara festaz blai.
Zeren eta, KARRIKIRIn baitakigu akuilua sartu nahi digutenak, toreador eta pikador, urte guztian direla traidor, erdarak ez direla sanferminetan baino atzerago gelditzen; baina Kamkiri zezentto abila ez dute hain erraz harrapatuko.
KARRIKIRIko zuen lagunen aldetik, gure desiorik hoberenak heldu den festa arorako, iraila arte ez baikara zuekin berriro mintzatuko; bizkor izan eta aldi goxoa iragan sanferminetan.